“Bashkëpronësia e kontributeve në natyrë në kapitalin e shoqërive tregtare dhe ndryshimi nga “bashkëpronësia e zakonshme”

Nga av. Olti Skrame

Përveç tre formave të bashkëpronësisë në tërësi të përcaktuar nga Kodi Civil, pra, “bashkëpronësisë së detyrueshme”, “bashkëpronësisë midis anëtarëve të familjes bujqësore”, dhe “bashkëpronësisë ndërmjet bashkëshortëve”, ekzison edhe një formë e katërt bashkëpronësie në tërësi, që quhet “bashkëpronësia e kontributeve në natyrë në kapitalin e shoqërive tregtare”. Kjo bashkëpronësi nuk parashikohet në mënyrë të shprehur në Ligjin nr.9901, datë 14.4.2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, i ndryshuar, por, ekzistenca dhe kuptimi i saj mund të nxirren duke interpretuar dispozitat përkatëse.

            Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë përmes Vendimit Unifikues nr.2, datë 9.2.2006 kanë përcaktuar karakteristikat e kësaj bashkëpronësie, si dhe dallimet e saj nga format e bashkëpronësisë në tërësi sipas Kodit Civil.

            Konkretisht sipas këtij vendimi, bashkëpronësia e shoqërisë tregtare është një formë e pronësisë kolektive thellësisht e ndryshme me bashkëpronësinë e zakonshme. Këto ndryshime, ligji i lidh me disa vecanti, që janë:

a)   mënyra e ushtrimit të së drejtës në bashkëpronësi. Ndërsa në bashkëpronësinë e zakonshme, çdonjëri prej bashkëpronarëve mund ta përdorë sendin sipas qëllimit të vet, me kufizimin që nuk mund të pengojë bashkëpronarët e tjerë të ushtrojnë të drejtën e tyre të pronësisë, në bashkëpronësinë në shoqëri, ajo përdoret vetëm për ushtrimin e veprimtarisë ekonomike për të cilën është krijuar shoqëria;

b)   destinacioni i sendit. Në bashkëpronësi, sendi nuk ka ndonjë destinacion të paracaktuar, ndërsa në shoqërinë tregtare, destinacioni është përdorimi vetëm për ushtrimin e veprimtarisë së shoqërisë;

c)   mënyra e dhënies fund të bashkëpronësisë. Bashkëpronësisë mund t’i jepet fund në çdo moment, kur këtë e kërkojnë bashkëpronarët, ndërsa në shoqëri, marrëdhënia e bashkëpronësisë është e qëndrueshme dhe asaj mund t’i jepet fund vetem në rastet e parashikuara nga ligji; dhe

ç)   raporti i kreditorëve me sendin në bashkëpronësi. Në dallim nga bashkëpronësia, ku kreditori i çdo njërit prej bashkëpronarëve mund të kërkojë ekzekutimin e kredisë, në shoqëri, kreditorët e ortakëve të veçantë nuk mund të veprojnë mbi pasurinë e shoqërisë.

Insert 8 është pjesë e veprës “Komentari i Kodit Civil të Republikës së Shqipërisë” (dy vëlime”, me autor av.Olti Skrame, botuar në vitin 2011, nga Shtëpia Botuese “Onufri”, Tiranë, Shqipëri. Ky insert gjendet ne faqen 321, të Vëllimit të Parë.