10 May 2012

Kontratë pune apo kontratë ... ?


Dallimi i kontratës së punës nga simotrat e saj: një përqasje krahasuese (Shqipëri, Itali, Francë).

DEPARTAMENTI I KONTRATAVE:
-A mund të bësh një model tjetër të kësaj kontratës?
Ka akoma disa fjali që njërzit mund t’i kuptojnë.
Ka dy arsye madhore për të trajtuar temën e dallimit të kontratës së punës nga simotrat e saj (siç janë kontrata e shërbimit, e sipërmarrjes etj.):

Së pari, kjo çështje u bë objekt debati me një mikun tim "gjithçka-ditës" (dhe pak kokëfortë) të cilit pas debatit i premtova se do t'i shkruaja një e-mail mbi këtë temë.

Së dyti, dhe më seriozisht, pasojat e këtij cilësimi juridik janë shumë të mëdha për palët e përfshira në një marrëdhënie financiare. Konkretisht, le të themi se shoqëria juaj (në kuptimin juridik) ka një kontratë shërbimi me një person fizik të cilin ju e paguani dhe në këmbim personi ju mirëmban kompjuterat. Nëse një ditë të bukur qershori (më pëlqen shumë qershori) administrata e sigurimeve shoqërore jua ri-cilëson këtë kontratë shërbimi si kontratë pune, atëherë dita e bukur e qershorit do kthehet në një makth për ju pasi do t’i detyroheni administratës të gjitha sigurimet shoqërore që nuk keni paguar që nga fillimi i zbatimit të kontratës në fjalë. Gjithashtu, për të ndërprerë këtë kontratë "shërbimi" do t’ju duhet të zbatoni procedurat relativisht komplekse të Kodit të Punës (takime, njoftime, afate njoftimi – të gjitha gjëra të bezdisshme, sidomos në qershor!).


Nga ana tjetër, nëse ju lexues jeni ofruesi i shërbimit në rastin më lart, atëhere jeni shumë më të mbrojtur nga Kodi i Punës se sa nga një kontratë e thjeshtë shërbimi! Ky arsyetim vlen gjithashtu për ata që janë të nën-kontraktuar (subcontracted apo outsourced) një trend ky që punëdhënësit e përdorin gjithmonë e më shumë për të mënjanuar barrat e Kodit të Punës.

Duhet thënë fillimisht se dallimi mes kontratës së punës dhe kontratave të ngjashme është një sfidë për të gjitha sistemet juridike europiane ku nga njëra anë punëdhënësit nënshkruajnë kontrata shërbimi ose nënkontraktimi për të mënjanuar legjislacionin mbi punën, dhe nga ana tjetër administratat/gjykatat mundohen të vendosin sa më shumë punëmarrës nën strehën e kodeve të punës; e gjitha kjo duke tentuar që të ruhet e paprekur liria ekonomike dhe autonomia e vullnetit. 

E Drejta e Punës” – një trup rregullash të ngurta,
 burokrate dhe të papajtueshme me fleksibilitetin 
që kërkon ekonomia? –apo mbrojtje e domosdoshme
 e punëmarrësve ndaj fuqisë shtypëse të punëdhënësve?
Duke u bazuar në ato elementë orientues që na ofron e drejta shqiptare dhe dy nga burimet kryesore të frymëzimit të saj (e drejta italiane dhe franceze) do mundohem të paraqes më poshtë një tablo të kritereve dalluese të kontratës së punës.

Rreziku (ose avantazhi) kryesor për palët, është që kontrata  X (qoftë kontratë shërbimi, nënkontraktimi, marrëveshje mirëkuptimi, marrëveshje bashkëpunimi, marrëveshje partneriteti e ku di unë...) të ri-cilësohet në kontratë pune. Ky ri-cilësim mënjanohet (ose arrihet) duke njohur shumë mirë karakteristikat e Kontratës së Punës dhe duke u siguruar që marrëdhënia e krijuar nëpërmjet një marrëveshjeje të llojit "tjetër" të (mos) përfshihet nga ky përkufizim! 

Përkufizimin fillestar të kontratës së punës na e jep neni 12 i Kodit të Punës i cili parashikon se “Kontrata e punës është një marrëveshje ndërmjet punëmarrësit dhe punëdhënësit, që rregullon marrëdhëniet e punës dhe përmban të drejtat dhe detyrimet e palëve. Në kontratën e punës punëmarrësi merr përsipër të (i) ofrojë punën ose shërbimin  e vet për (ii) një periudhë të caktuar ose të pacaktuar kohe, në (iii) kuadër të organizimit dhe urdhrave  të një personi tjetër të quajtur punëdhënës, i cili merr përsipër të paguajë një (iv) shpërblim ”.

Nga ky përkufizim mund të deduktojmë se elementi dallues i kontratës së punës është elementi nr. 3 ide est ushtrimi i punës dhe i shërbimit në kuadrin e organizimit dhe nën urdhërat e punëdhënësit. Kjo kuptohet pasi elementët e tjerë janë të përbashkët për shumë kontrata. Kështu p.sh. edhe në kontratat e shërbimit, të sipërmarrjes apo në shumë lloj marrëdhëniesh financiare të tjera, gjejmë situatën ku njëra palë ofron një punë a shërbim dhe pala tjetër paguan për këtë të fundit.

Pra, për t’i shpëtuar cilësimit si kontratë pune të kontratës tuaj të shërbimit, duhet argumentuar e provuar se ushtrimi i punës apo i shërbimit nuk kryhet në kuadër të organizimit dhe nën urdhrat e punëdhënësit. Nga ana tjetër, kërkuesi që synon mbrojtjen e Kodit të Punës edhe pse nuk ka një kontrantë formale pune, duhet të provojë që shërbimi apo puna që ai kryen është në kuadër të organizimit dhe nën urdhrat e punëdhënësit. Ky përfundim është i lehtë të formulohet në mënyrë abstrakte por në praktikë është më e vështirë të zbatohet.

Le të marrim pjesën e parë të fjalisë: çdo të thotë të punosh në kuadër të organizimit të punëdhënësit? Mos do të thotë ky formulim se nëse personi figuron në organigramën e punëdhënësit atëherë konsiderohet i punësuar pavarësisht se ai lidhet me punëmarrësin me kontratë shërbimi? 

Po të punosh nën urdhrat e punëdhënësit - çdo të thotë saktësisht? Ku dallojnë urdhrat nga instruksionet, rekomandimet, sugjerimet, këshillat, kërkesat etj. që njëra palë mund t'i komunikojë palës tjetër gjatë marrëdhënieve të përafërta me ato të punës (shërbim, sipërmarrje, nën-kontraktim etj.)?

Këto pyetje janë objekt i një diskutimi të vazhdueshëm në juriprudencë. Duke qenë se i takon gjykatave t’u përgjigjen këtyre pyetjeve rast pas rasti, po rendis më poshtë disa vendime në lidhje me problematikën që na intereson. Njohja e këtyre vendimeve kam besim se do të bëjë më konkret diskutimin teorik që zhvillova deri në këtë pikë dhe do t’i ofrojë të interesuarve argumenta pro dhe kundër pozicionit të tyre.

Vendimi i parë që vlen dhe duhet përmendur është një vendim i Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë të Shqipërisë i datës 07.02.2012. Pyetja që shtrohej para gjyqtarëve ishte nëse një drejtor i përgjithshëm i një shoqërie anonime konsiderohet i punësuar apo jo. Drejtori në fjalë ishte emëruar nga Këshilli Mbikqyrës i shoqërisë dhe nuk kishte kontratë pune me të. Dy vjet pasi e emëroi, i njëjti Këshill Mbikqyrës e shkarkoi nga detyra. Drejtori pretendonte se ai ishte i punësuar pra duhej të pushohej sipas Kodit të Punës. Duke qenë se nuk u pushua sipas procedurës të Kodit të Punës por u largua sipas Ligjit për Shoqëritë Tregtare, drejtori i përgjithshëm kërkonte para gjykatësve dëmshpërblimin modest prej 16 rrogash.

Në këto rrethana, Gjykata e Lartë vendosi që drejtorët e shoqërive anonime, pavarësisht mungesës së një kontrate pune të mirëfilltë, konsiderohen si të punësuar, pra duhet të lirohen nga detyra sipas Kodit të Punës.

Nuk ka asnjë arsyetim cilësor pas këtij vendimi. Gjykata kufizohet me konstatimin se vendimi i Gjykatës së Apelit (e cila kishte vendosur të kundërtën – pra që nuk duhej zbatuar Kodi i Punës por Ligji për Shoqëritë Tregtare) “është marrë në zbatim të gabuar të ligjës [!] materiale dhe asaj proceduriale dhe si i tillë ai duhet të prishet”. Kaq! Kjo zgjidhje të shtyn të mendosh se Gjykata e Lartë e konsideron drejtorin e përgjithshëm si një punëmarrës që punon në kuadër të organizimit të shoqërisë (padyshim) dhe nën urdhrat e saj (e diskutueshme). Sidoqoftë duke qenë se kjo nuk pohohet gjëkundi në vendim, për momentin mbetet vetëm një supozim. 

Ky vendim pra nuk na jep ndonjë arsyetim të detajuar mbi arsyen përse u vendos zbatimi i Kodit të Punës dhe jo i Ligjit për Shoqëritë Tregtare. Nga ana tjetër mbetet përfundimi i tij: drejtorët e shoqërive anonime konsiderohen të punësuar pavarësisht se nuk kanë një kontratë pune! (Duke qenë se ngjarja zhvillohej përpara 2008-s, pyes veten nëse zgjidhja do të jetë e njëjtë me hyrjen në fuqi të Ligjit të ri për Shoqëritë Tregtare...)

Vazhdojmë. Në vendimin nr. 419 datë 01.03.2012, Gjykata e Apelit e Tiranës duhej të dallonte një kontratë transporti nga një kontratë pune. Një shoqëri kishte lidhur një kontratë “për transportin e punonjësve dhe sendeve” me një person fizik. Shoferi paguhej për çdo kilometër që përshkonte, pra nuk kishte një pagë mujore fikse. Sipas kontratës në fjalë detyra e tij ishte të transportonte punonjësit dhe dokumentat e shoqërisë sipas nevojave të saj. Pasi shoqëria ndërpreu marrëdhënien financiare me shoferin, ky i fundit kërkonte një dëmshpërblim për shkak se marrëdhënia nuk ishte ndërprerë sipas Kodit të Punës. Argumentat e tij bindën Gjykatën e shkallës së parë por jo atë të Apelit.

Gjykata e Apelit e fillon arsyetimin e saj duke theksuar se në cilësimin e llojit të marrëveshjes (pune apo jo) duhet marrë parasysh si "emërtimi" i kontratës ashtu edhe "përmbajtja" e saj.

[Siç do shohim më poshtë, jurisprudenca franceze dhe italiane ka refuzuar të nxjerrë përfundime nga emërtimi i kontratës dhe përmbajtja e saj. Për gjyqtarët italianë dhe francezë pak rëndësi ka titulli i kontratës apo dispozitat e saj. Përkundrazi, marrëdhënia e punës deduktohet nga kushtet faktike të marrëdhënies të bashkëpunimit, pra si sillen palët me njëra tjetrën (Shih: Vendimi i Gjykatës Franceze të Kasacionit datë 4 mars 1983 dhe 17 prill 1991; Vendimi i Gjykatës Italiane të Kasacionit nr. 4476 datë 21 mars 2012)1].

Gjykata e Apelit vijon arsyetimin duke pohuar se mënyra e pagesës është një nga tiparet dalluese të kontratës së punës dhe duke qenë se shoferi paguhej për çdo kilometër, atëhere kontrata nuk është kontratë pune! Me këtë zgjidhje Gjykata e Apelit sapo fabrikoi një kriter të ri i cili nuk figuron në Kodin e Punës. Kodi i Punës parashikon vetëm një shpërblim nga punëdhënësi dhe nuk interesohet fare mbi natyrën fikse apo të ndërvarur të shpërblimit!

Arsyetimi i Gjykatës së Apelit vazhdon duke saktësuar se marrëveshja e transportit nuk përmban (sipas gjykatës) elementët e tjerë të kontratës së punës si p.sh. pushimet vjetore të punëmarrësit, oraret e punës etj. Edhe kjo pjesë e arsyetimit është alogjike pasi ato elementë nuk cenojnë vlefshmërinë e marrëdhënies së punës. Madje Kodi i Punës parashikon se kontrata e punës është e vlefshme edhe kur nuk është e shkruar (Neni 21.4), pra kur këto elementë nuk shfaqen gjëkundi!

Më tej, Gjykata e Apelit vëren gjithashtu se shoferi nuk figuronte në listën e punonjësve të shoqërisë (mos duhet të deduktojmë se shoferi nuk punonte në kuadrin e organizimit të punëdhënësit?). Si përfundim Gjykata e Apelit e cilësoi marrëdhënien në fjalë si marrëdhënie të thjeshtë detyrimi të rregulluar nga Kodi Civil dhe jo marrëdhënie pune.

Këto janë dy vendimet e vetme shqiptare që gjeta në lidhje me problematikën që na shqetëson në këtë tekst. Siç shihet analiza e gjykatave është kufizuar dhe nuk na ndihmon shumë në dallimin që duam të bëjmë. Vërehet se asnjë nga gjykatat nuk ka analizuar se çdo të thotë të jesh nën urdhërat e punëdhënësit ndërkohë që ky është kriteri kryesor që e dallon kontratën e punës nga kontratat e tjera simotra.

Nuk na mbetet veçse t’i kthehemi analizës krahasuese për t’u munduar të qartësojmë më tej se ç’do të thotë të gjendësh nën urdhrat e punëdhënësit.

Fillimisht duhet të konstatojmë se edhe në të drejtën franceze dhe italiane, vendosja nën urdhrat e punëdhënësit është elementi dallues i kontratës së punës (çfarë kopjacësh që janë!).

Le të fillojmë nga komshinjtë për karshi. Me vendimin që përmenda më lart nr. 4476 gjykatësit apeninas të Kasacionit na dhanë një shembull mjaft të qartë të arsyetimit që ata zbatojnë për cilësimin e kontratës së punës.

Palët në gjykim (një Call Center dhe një nga operatoret e tij) kishin pasur një marrëdhënie financiare për gjashtë vjet. Fillimisht palët ishin të lidhura nga një “marrëveshje bashkëpunimi të koordinuar dhe të vazhdueshëm” (collaborazione coordinata e continuativa) dhe më pas me një marrëveshje bashkëpunimi për projekt (collaborazione a progetto). Pas ndëprerjes së marrëdhënies financiare, njëra nga palët (operatorja) kërkonte t’i njihej marrëdhënia a punës dhe avantazhet që rrjedhin nga kjo marrëdhënie, ndërsa Call Center-i nuk dëgjonte nga ai vesh dhe pretendonte se nuk kishte asnjë marrëdhënie pune mes tyre.

La Corte vendosi në favor të operatores. Vendosja nën urdhrat e punëdhënësit duhet kuptuar si një “marrëdhënie varësie personale të punëmarrësit ndaj fuqisë drejtuese të punëdhënësit, [marrëdhënie kjo] që lidhet me ushtrimin e procedurave thelbësore të punës dhe jo vetëm me rezultatin [përfundimtar]2”. Gjykata konstaton më tej se operatorja “ishte plotësisht e përfshirë në organizimin e shoqërisë dhe përdorte mjetet e kësaj të fundit [kompjutera, telefon]3”. Gjithashtu, “operatorja nuk i nënshtrohej vetëm direktivave të përgjithshme të punëdhënësit por edhe instruksioneve specifike të tij”. Për më tepër, punëdhënësi ushtronte një kontroll ndaj operatores, kontroll ky që është i papajtueshëm me raportin autonom që Call Centre-i pretendonte se ekzistonte mes palëve (controllo particolarmente accentuato ed invasivo [...] inconciliabile con il rapporto autonomo).

T’i kthehemi shkurtimisht edhe jurisprudencës franceze përpara se të bëjmë një përmbledhje të këtyre kritereve.

Gjykata Franceze e Kasacionit ka vendosur se vullneti i palëve (qoftë edhe i të dyja palëve sëbashku) nuk mjafton për të mënjanuar cilësimin e marrëdhënies së punës. Ekzistenca e një marrëdhënieje pune varet nga kushtet faktike që ushtrohet aktiviteti (shih dy vendimet franceze të cituara më lart). Në dy vendimet franceze që përmenda, të dyja palët në gjyq deklaronin se nuk kishin dashur të krijonin marrëdhënie punëdhënës-punëmarrës, pra nuk donin që mosmarrëveshja që kishte lindur mes tyre të zgjidhej sipas Kodit Francez të Punës. Më kot!

Pra, palët mund të vendosin çfarëdolloj emri që dëshirojnë në krye të kontratës së tyre, apo çfarëdolloj kushtesh në brendësi të saj. Vullneti i tyre merret parasysh, por nuk mjafton! Edhe në të drejtën franceze është tashmë e famshmja “vendosja nën urdhrat e punëdhënësit” që bën diferencën.

Sipas Gjykatës Franceze të Kasacionit (Dhoma Sociale, 13 nëntor 1996), marrëdhënia ku njëra palë është nën urdhrat e palës tjetër karakterizohet nga zhvillimi i një pune nën autoritetin e punëdhënësit, i cili ka të drejtën të japë urdhra dhe direktiva, të kontrollojë ekzekutimin e tyre, dhe të sanksionojë vartësin (të “nën-urdhruarin”) nëse është nevoja.

Si përfundim:

Jurisprudenca shqiptare mbi kriteret e dallimit të kontratës së punës nga simotrat e saj të ngjashme, është ende e pakët, e pa konfirmuar dhe e pabazuar mbi arsyetime të shëndosha. Emri dhe Përmbajtja e kontratës nuk duhet të jenë veçse dy ndër elementet e shumtë që duhen vëzhguar për cilësimin e drejtë të kontratës. Kjo justifikohet pasi është lehtësisht e imagjinueshme që punëdhënësit të përdorin pozicionin e tyre dominues për të “detyruar” nënshkruesit të firmosin kontrata me emra "ekzotik" që fshehin një marrëdhënie pune nga pas.

Nëse gjykatësit shqiptarë (dhe administrata) do të zgjedhin të orientohen drejt jurisprudencës italiane dhe franceze, atëhere për të dalluar një marrëdhënie pune aty ku duan t’ia fshehin një të tillë, ata do të kërkojnë të dinë nëse njëri nga kontraktuesit:

1. Eshtë i asociuar me veprimet thelbësore të punës (marrëdhënie  pune) apo ka vetëm detyrimin për të prodhuar një rezultat sipas mënyrës që ai e gjykon të dobishme (marrëdhënie  tjetër);

2. Hyn në kuadrin organizativ të palës tjetër (Përdor mjetet e saj? Gëzon liri dhe autonimi në organizimin e punës apo e kryen punën nën autoritetin e palës tjetër?);

3. Eshtë nën urdhrat e palës tjetër, dmth nëse merr urdhra apo direktiva specifike, zbatimi i drejtë i të cilave kontrollohet nga pala tjetër dhe sanksionohet nëse është rasti (faktikisht sanksionimin si kriter e konstatojmë vetëm tek jurisprudenca franceze).

R.M


- - -
1. Duke qenë se vendimet italiane dhe franceze janë nxjerrë nga faqe interneti të cilat janë me pagesë, e kam më të komplikuar të vendos një lidhje të drejtpërdrejtë  (link) drejt tyre. Të interesuarve mund t'ia nis me e-mail. 
2. Gjykata Italiane e Kasacionit, vendimi nr. 4476, datë 21 mars 2012 [“vincolo di soggezione personale del prestatore al potere direttivo del datore di lavoro, che inerisce alle intrinseche modalità di svolgimento delle prestazioni lavorative e non già soltanto al loro risultato”].
3. Ibid. [“era pienamente inserita nell’organizzazione della società, utilizzando strumenti e mezzi di quest’ultima”].




12 comments:

  1. Si fillim, te pergezoj per temen e artikullit te rradhes, vecanerisht per faktin qe mesa duket ke marre spunto nga nje debat i zhvilluar ne ambjente zyre.. Se dyti, kisha per te saktesuar disa detaje ne lidhje me artikullin:

    1. Ne legjislacionin tone te punes nuk ka ndonje perkufizim/parashikim mbi kontraten e sherbimit dhe mendoj qe kete gje duhet t'a paraqisje qarte qe ne fillim, pa i hyre akoma krahasimeve me legjislacionet e vendeve te tjera;

    2.Persa i perket shembullit krahasues qe ke marr ne fillim te artikullit per nje person fizik dhe sherbimi kompjuterik qe ai jep, dua te saktesoj se nuk eshte "administrata e sigurimeve shoqërore jua ri-cilëson këtë kontratë shërbimi si kontratë pune" por jane organet tatimore qe pasi bejne nje raport kontrolli vjetor prane nje kompanie X, ne zbatim te Ligjit nr. 9920, date 19.05.2008” Per Procedimet Tatimore ne RSH”, Neni 119/1 “Mosdeklarimi i punonjesve”:

    “1. Nese nga verifikimi dhe kontrolli ne vendndodhjen e biznesit rezulton se tatimpaguesi nuk ka deklaruar ne organin tatimor çdo te punesuar rishtazi, te pakten nje dite kalendarike perpara fillimit te punes, perveç detyrimit per pagimin e shumes se detyrimeve tatimore dhe kontributeve te sigurimeve shoqerore e shendetesore, te llogaritura nga data e konstatimit, denohet me gjobe per çdo punonjes te padeklaruar si me poshte"...;

    3. Se fundmi, tek Vendimi nr. 419 datë 01.03.2012 e Gjykates se Apelit te Tiranës, mendoj se duhet zgjedhur nje togfjalesh me i pershtatshem per shprehjen "Pasi shoqëria ndërpreu marrëdhënien financiare me shoferin", fakt eshte qe vete Gjykata e Apelit e ka cilesuar ne fund vendimin si marredhenie detyrimi, keshtu qe per te mos shkaktuar konfuzion tek lexuesi (me dije juridike/apo jo), do ishte mire te thuhej "nga momenti qe shoferi nuk u pagua me prej shoqerise X.."

    Gjithsesi ne vija te pergjithshme eshte artikull interesant.

    ReplyDelete
    Replies
    1. E dashur Vera të falenderoj për komentin tënd.

      Së pari,u fokusova vetëm tek kontrata e punës duke qenë se janë karakteristikat e kësaj kontrate që përdoren për të sjellë një marrëdhënie financiare të çfarëdolloji nën efektet e Kodit të Punës. Trajtimi i me detaj i kontratave të tjera rrezikonte ta zgjaste shumë një tekst që është që tani mjaft i gjatë.

      Saktësimi i yt nr. 2 është i mirëpritur edhe pse unë zgjodha të fokusohem edhe njëherë mbi atë që administrata mund të bëjë më shumë se tek ajo që cili organi specifik i administratës e bën.


      Edhe saktësimi i tretë është i mirëpritur.

      Shpresoj shumë që ky të jetë vetëm i pari i reagimeve të tua kritike në lidhje me tekstet e REAJ.

      R.

      Delete
  2. Me falni per komentin qe nuk eshte drejtperdrejt i lidhur me temen e trajtuar ne artikullin tuaj, por verej me keqardhje qe Ligja, porsi dhe Ekonomia/Financa ne 50 vitet e fundit jane bere qellimisht (nga njerezit e sektorit) articialisht me komplekse per tu bere dhe rrjedhimisht me te pa kuptueshme nga pjesa me e madhe e publikut. Cdo gje shprehet ne menyre jo transparente per ti lene vend interpretimit edhe aty ku nuk ka nevoje. Ne kete menyre ata (njerezit e sektorit) mund te bejne cte duan, te pa shqetesuar nga pjesa tjeter e shoqerise.

    Eshte kjo nje nga arsyet e krizes globale ne ekonomi (per reference shikoni dokumentarin fitues te cmimit Oscar, The Inside Job - https://vimeo.com/27292661) dhe padyshim ky eshte dhe nje nga problemet e drejtesise kudo ne bote (http://www.ted.com/talks/philip_howard.html).

    Keto jane dy fusha qe jane te lidhura ngushtesisht me njeriun dhe si te tilla duhet te konceptohen e te shpjegohen thjeshte. Ne rast te kundert deshtojne ne qellimin e tyre.

    Pertej kesaj, ju pergezoj per artikullin.

    ReplyDelete
    Replies
    1. I dashur Gj.K.,

      Së pari, konentuesi dhe lexuesi më i vëmendshëm i REAJ nuk ka pse të kërkojë ndjesë për komentet e tij...

      Së dyti, komenti yt më duket pjesërisht i drejtë. Për mua ti bën një amalgam shumë të madh mes ligjit, financës e ekonomisë dhe krizës globale. Këto analogji nuk i shterojmë dot me komente megjithatë është e drejta jote të thuash çfarë mendon...

      Përndryshe, kompleksitetin e normave juridike të përmendura më lart dhe të ligjit në përgjithësi mund ta diskutojmë.

      Një ditë më pyete se si dallohet në ambientin tim profesional një jurist i mirë nga një jurist më pak i mirë. Ndër përgjigjet e mia të përmenda edhe "qartësinë e të shprehurit". Ta konfirmoj edhe një herë që qartësia e teksteve është një shqetësim i vazhdueshëm i juristëve (pavarësisht karikaturës në fillim të shkrimit tim më lart).

      Megjithatë ti ke të drejtë kur thua që ligji është dhe bëhet gjithmonë më shumë kompleks. Për këtë mund të të them që është jeta në përgjithësi që bëhet më shumë komplekse. Dikur 10 urdhresat (komandamentet) mjaftonin për gjithçka; sot kemi 10 kode e ligje pa fund... Cilido qoftë shpjegimi mund të të them se juristët nuk e bëjnë kastile (juristët shqiptarë jo njëherë).

      Një nga provat që nuk e bëjmë kastile është kjo tentative e imja për të ta përmbledhur në një fjali artikullin: pavarësisht emrit që palët i japin një marrëveshjeje, ajo do cilësohet si marrëdhënie pune nëse njëra palë punon/shërben në kuadrin të organizimit dhe nën urdhrat e palës tjetër. :)

      R.

      Delete
  3. Pervec te mirave qe i kemi thene pooor dhe mund ti perserisim duke te ri-permendur se artikulli eshte interesant dhe njekohesisht i trajtuar kendshem, disa sugjerime "publiko-publike"(:P) per ty jane:

    - Titulli i artikullit eshte intrigues por mendoj se nuk perfaqeson me se miri permbajtjen e tekstit, i cili trajton nje teme me rendesi dhe problematika te diskutueshme. P.sh mendoj se dhe pse mund te tingellojne disi merzitshem, mund t'i shkonin me per shtat tituj si "Disa problematika ne lidhje me marredheniet e punes" ose "Dallimet midis kontrates se punes dhe kontrates se sherbimeve";

    - Se dyti, sic edhe kemi diskutuar bashke, mendoj se artikulli, duke qene se eshte relativisht i gjate, mund te ishte pak me konciz dhe i organizuar ne pika dhe nen-pika.

    Blerta :))

    ReplyDelete
    Replies
    1. Flm per komentin e dashur kolege.

      Perveç se ta informoje lexuesin,titulli tenton gjithashtu ta argetoje pak lexuesin me nje loje fjalesh nga ato qe juristet i kane aq qejf :). Eshte nentitulli qe kryen funksionin pershkrues ne kete rast. Gjithsesi te konfirmoj qe titujt qe ti propozon jane shume te merzitshem :)

      Per gjatesine besoj se eshte çeshtje shijesh; personalisht s'e kam bezdi te lexoj tekste te gjate nese ato jane intresante. Megjithate nese ka fjale/fjali/paragrafe parazite te cilat nuk e justifikojne vetveten atehere patjeter qe ato duhen eliminuar.

      Per sa i perket struktures se tekstit, mund ta kisha vendosur me shume ne dukje eshte e vertete (duke e ndare ne pika dhe nenpika). Megjithate po ta veresh me vemendje struktura aty eshte:

      1. Hyrje ne teme.
      1.1. Rendesia.
      1.2. Veshtiresite.
      2. Zgjidhja shqiptare.
      2.1 Ligji shqiptar.
      2.2 Jurisprudenca shqiptare.
      3.Jurisprudenca italiane.
      4.Jurisprudenca franceze.
      5. Perfundimi.

      Pavaresisht kendveshtrimeve tona, komentet e tua jane shume te vleresuara.

      R.

      Delete
  4. I nderuar koleg,

    Perqasja eshte mjaft interesante si dhe jo e zakonshme duke qene se eshte nje fushe mjaft komplekse ku interpretimet e gjykatave por edhe e legjislacionit te huaj ndihmojne ne ndricimin e problematikave te shfaqura.

    Gjithsesi dy verejtje - sugjerime te vogla:

    1. Ne Shqiperi (mbase jo vetem) kontrata e punes dhe kontrata e sherbimit kane edhe nje ndryshim thelbesor i pare ne kendveshtrimin e legjislacionit tatimor. Me saktesisht, edhe pse ne Shqiperi nuk ekziston nje perkufizim i kontrates se sherbimit, mund te thuhet qe me ane te saj njera pale ofron sherbimin e saj pales tjeter, duke kryer ne kete menyre nje aktivitet ekonomik. Ligji per Procedurat tatimore parashikon qe ne Shqiperi ne menyre qe te kryhet nje veprimtari ekonomike duhet te regjistrohesh prane QKR si shoqeri tregtare ose person fizik i regjistruar. Duke u bazuar ne sa me siper,del nje kriter i ri ne dallimin mes kontrates se punes dhe kontrates se sherbimit, elementi i regjistrimit per efekte tatimore. Pra, ne menyre qe nje kontrate te mos konsiderohet si kontrate pune por si kontrate sherbimi, ofruesi i sherbimit duhet te jete i regjistruar prane QKR. Ne rast te kundert, dhe kjo eshte edhe praktika, kontrata edhe pse mund te kete cilesite e tjera te "kontrates se sherbimit" cilesohet nga administrata tatimore si kontrate pune.

    2. Persa i perket marredhenies administrator - person juridik, duhet saktesuar se nje administrator mund te jete i lidhur me nje shoqeri ose nepermjet nje kontrate sherbimi (dhe ne kete pike vlen sa me siper ne piken 1) ose nepermjet nje kontrate pune. Ne kete rast duhen dalluar dy cilesi te administratorit, cilesia si organ i personit juridik dhe cilesia si i punesuar i tij. Pra, nese Bordi (ose Asambleja) e Shoqerise e shkarkon nga detyra e administratorit (si organ i shoqerise) ngelet fakti qe personi qe ka kryer detyrat e administratorit vazhdon te jete i punesuar i shoqerise deri ne momentin kur procedurat per perfundimin e kontrates se punes te jene respektuar.

    ReplyDelete
    Replies
    1. I nderuar Aigest,

      Shume faleminderit per veshtrimin kritik mbi tekstin.

      (a) Ne lidhje me piken tuaj nr.1, duhet te interesohem me ne detaj per kete pike sepse kam pershtypjen ka nje mosperputhje midis ligjit dhe praktikes. Besoj je i njohur me praktiken sipas te ciles nje subjekt tregtar, teksa paguan nje person fizik per nje sherbim, i mban 10% te shumes ne burim. Mesa di une kjo praktike behet kur personi fizik qe merr pagesen nuk eshte i regjistruar ne QKR (pra administrata tatimore nuk ia vjel dot 10%-shin personit fizik dhe per kete arsye shuma mbahet ne burim nga paguesi). Kjo praktike eshte e pranuar nga administrata tatimore apo jo? Pra, pavaresisht detyrimit per t'u regjistruar ne QKR, nje person fizik i pa regjistruar mund te kryej aktivitet ekonomik edhe pa qene i regjistruar. Sidoqofte do interesohem me ne detaj per kete pike.


      (b) Ne lidhje me piken nr. 2, vendimi i Gjykates se Larte qe kam cituar ne artikull le te kuptohet se administratoret jane te punesuar ne cdo rast. Ne rastin ne fjale administratori nuk kishte kontrate pune me shoqerine qe administronte e megjithate marredhenia e tij u cilesua si marredhenie pune. Sipas pikes tuaj nr. 1, ky cilesim mund te jete bere per shkak se administratori nuk ishte i regjistruar si person fizik qe kryen aktivitet ekonomik. Arsyetimi i vendimit nuk na e thote perse marredhenia e cilesua marredhenie pune, por une personalisht (per arsyet e paragrafit (a) me lart) nuk besoj te kete qene mungesa e regjistrimit te administratorit si person qe kryen aktivitet ekonomik.

      R.

      Delete
  5. Persa i perket pikes 1, Legjislacioni tatimor (neni 40 i Ligjit per Procedurat tatimore dhe pika 40 e ne vazhdim i Udhezimit) eshte shume i qarte, qe ne momentin qe nje person ofron nje sherbim dhe kryen nje veprimtari ekonomike duhet te regjistrohet ne QKR. Persa i perket praktikes dhe tatimit ne burim te mbajtur, eshte e vertete qe tatimet nuk penalizojne shume here por gjithashtu eshte e vertete qe penalizojne ne me shume raste akoma, duke shkuar deri aty sa kerkohet qe edhe punonjesit e pastrimit te ambjenteve te regjistrohen si persona fizike! E gjithe kjo per te treguar qe praktika e ndjekur nga administrata tatimore nuk duhet marre per baze per sa kohe qe shembujt negative ne zbatim te ligjit jane me te shumte se shembujt pozitive.

    Persa i perket pikes 2, Gjykata nuk kishte si te merrte parasysh faktin qe Administratori nuk ishte i punesuar per sa kohe qe Administratori (1) nuk ishte i regjistruar ne QKR per te kryer nje veprimtari ekonomike dhe (2)nuk kishte nje kontrate te shkruar (ose te pakten ky eshte kuptimi im ne mungese te leximit te fakteve te plota te ceshtjes) ku te ishin indiciet e dallimit te marredhenies. Gjithsesi, po e perseris qe Administratori si organ dhe Administratori - individ si i punesuar jane dy marredhenie te ndryshme. Pra teorikisht mund te ekzistoje mundesia qe nje Administrator te shkarkohet nga pozicioni i tij (si organ) dhe te mbetet i punesuar i Shoqerise prandaj edhe eshte e nevojshme qe te ndiqet edhe procedura e parashikuar nga Kodi i Punes ne rastin kur qellimi eshte perfundimi i te gjitha marredhenieve (ne rastin kur nuk eshte lidhur nepermjet nje kontrate pune por nepermjet nje kontrate sherbimi si person i regjistruar atehere mjafton njoftimi ne baze te kontrates se sherbimit).

    Shpresoj te kem qene i qarte per sa me siper.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Po po, paveresisht redaktimit te cuditshem te nenit 40 qe ti permend, argumenti yt eshte i qarte dhe me vend.

      Delete
  6. Emri im është loana dhe jam këtu për të falënderuar DR DAWN për ndihmën e tij për të shpëtuar marrëdhënien time. I dashuri me la sepse isha i shpejtuar dhe e kam luftuar disa here per shkak te pasigurive duke mos e pare asnjehere afer zonje. Nuk mund të gjeja një mënyrë më të mirë për ta bërë atë të kthehej tek unë dhe DR DAWN erdhi në shpëtimin tim. Kur e kontaktova, ai më tha gjithçka që duhej të dija se si do të rikthehet dashuria dhe lidhja mes meje dhe burrit tim. Unë u binda dhe ai e bëri punën pa hezitim dhe menjëherë pas 48 orësh më thirri i dashuri. Jam e lumtur dhe plot jetë për shkak të mirësisë së DR DAWN. I bëj thirrje kujtdo që ka probleme të kontaktojë me të tani dhe ai me siguri do t'ju ndihmojë.
    dawnacuna314@gmail.com
    Whatsapp: +2349046229159

    ReplyDelete
  7. Filloi me keqkuptime të vogla pas të cilave më tha se do të ishte mirë të bëja një pushim, që mendoj se u kthye në një ndarje. Ai nuk më kërkon më. Më trishtoi sepse ishim bashkë që në shkollën e mesme dhe ai ishte dashuria ime e parë dhe e vetme. Kërkova ndihmë në të gjithë internetin dhe pashë kaq shumë njerëz që postonin dëshmi për Dr DAWN, mora kontaktin e tij përmes një prej komenteve dhe fola me të për situatën time dhe ai shpjegoi procesin e pajtimit dhe se si do të më ndihmojë pajtohu me të për tri ditë. Kanë kaluar saktësisht 3 muaj që kur e kontaktova tani dhe gjithçka ishte perfekte dhe më duhej ta postoja këtë sepse ai meriton të gjitha fjalët e duhura për të më ndihmuar.
    Ai është WhatsApp: +2349046229159
    Email: dawnacuna314@gmail.com

    ReplyDelete